Draagvlak en inspraak

Omdat nieuw beleid verandering betekent en veranderingen binnen organisaties weleens weerstand oproepen, is draagvlak belangrijk. Leden of vrijwilligers moeten niet het gevoel hebben dat nieuw beleid van bovenaf wordt opgelegd. Bovendien zijn het de vrijwilligers die de beleidsdoelen en bijbehorende acties uitvoeren. Als zij zich niet kunnen vinden in de doelstellingen van de organisatie, is het maar de vraag of je nog lang op hen kunt rekenen. Je doet er dus goed aan om draagvlak te creëren voor het beleid. Of je kunt zelfs voor een maximale vorm van inspraak gaan: de vrijwilligers per afdeling het beleid laten maken. Daarover meer in alinea ‘van onderop bouwen aan organisatiedoelen’.

Hoe organiseer je draagvlak?

Direct en indirect draagvlak

Je kunt direct en indirect draagvlak creëren. Als je het direct wilt doen, kun je de leden of de vrijwilligers het best vanaf het begin van de beleidsvorming betrekken door ze inspraak te geven. Dit houdt in dat ze mee mogen denken. Voor grote organisaties is dit natuurlijk een uitdaging; hoe meer mensen rond de tafel, des te moeilijker je eruit komt. Maar je kunt ook creatiever te werk gaan, door bijvoorbeeld en vragenlijst uit te zetten onder de leden of vrijwilligers: waar willen zij naartoe met de stichting of vereniging? Ook kun je hen via deze lijst vragen over de kansen en valkuilen zie zij zien. Een andere leuke optie is dat van de ideeënbus. Je kunt een postbus ophangen en mensen erop attenderen dat ze daar hun ideeën of wensen voor de organisatie in kunnen achterlaten. Ook kun je eraan denken een vrijwilligersraad te starten. Deze vrijwilligers kunnen dan bij andere vrijwilligers ideeën toetsen of ophalen en jou daarover informeren. Zeker wanneer je een organisatie hebt met verschillende afdelingen kan dit handig zijn. Door het organiseren van inspraak heb je dus draagvlak voor veranderingen gecreëerd.

Indirect

Ook indirect kun je aan draagvlak werken. Hiermee beperk je wel de inspraak van leden of vrijwilligers. Dit kan bijvoorbeeld via een nieuwsbrief waarin je de mensen meeneemt in de vorderingen van de beleidsvorming. Ook kun je wachten met de aankondiging van veranderingen tot bijvoorbeeld het kerstfeest of de jaarlijkse vrijwilligersbijeenkomst. Je doet er in alle gevallen goed aan om veranderingen niet voor te stellen als een feit, maar als plannen die op detailniveau nog bespreekbaar zijn.

Meer informatie en een handige uitreiking over het organiseren van inspraak voor organisaties en voor vrijwilligers vind je op de website van NOV.

Van onderop bouwen aan organisatiedoelen

Een maximale vorm van inspraak is de leden of vrijwilligers actief laten meedoen bij het opstellen van beleid. Vooral voor besturen die zich dienstbaar opstellen en dus zelf weinig uitvoerende taken hebben, kan dit handig zijn. Het is dan aan de bestuurders om de wensen die van onderop komen te toetsen aan de haalbaarheid: zijn er voldoende middelen, zijn de wensen realistisch, is het wettelijk, is het mogelijk…?

In de methodiek ‘van onderop bouwen aan organisatiedoelen’ vind je een voorbeeld van maximale inspraak , waarbij elke afdeling van een bewonersorganisatie een vijfstappenopdracht uitvoert. Uit deze opdracht komt telkens een sub-beleid naar voren. Dit is wat elke afdeling afzonderlijk wil voor de organisatie. Het bestuur legt dit alles naast elkaar en schat in hoeverre de ideeën uitgevoerd kunnen worden en bekijkt wat het bestuur daar in kan betekenen. De vijf sub-beleidstukken vormen uiteindelijk samen het beleidsplan voor het komende jaar van de bewonersorganisatie.

Bron: Platform vrijwillige inzet (NOV.nl).