Wat is een vrijwilligersorganisatie?

Als de organisatie alleen bestaat uit vrijwilligers, is er weinig discussie mogelijk. Het wordt ingewikkelder als er ook betaalde krachten aanwezig zijn in de organisatie of als er winst gemaakt wordt.

“Een vrijwilligersorganisatie is een met naam en adres genoemd, formeel of informeel georganiseerd verband van verschillende mensen dat met enige regelmaat bijeenkomt en/of activiteiten organiseert in het algemeen belang, waarbij alle inkomsten worden ingezet ten gunste van de doelstelling van de organisatie en waarbij de uitvoering van het primaire proces door vrijwilligers wordt gedaan en er geen verband bestaat tussen de verrichte werkzaamheden en de verdiensten van de vrijwilligers”

Omdat de definitie van een vrijwilligersorganisatie niet eenduidig is, is het handig om aan de hand van een aantal criteria te bekijken of uw organisatie een vrijwilligersorganisatie is. Deze criteria hebben vooral te maken met wettelijke, juridische en financiële regels die van kracht zijn voor vrijwilligersorganisaties en voor de verantwoording daarvan. We onderscheiden acht criteria:

• Verhouding beroepskrachten – vrijwilligers
• Winst
• Eigen vermogensvorming
• Verhouding algemeen belang – eigen belang
• Inhoudelijk werkgebied
• Bestaansduur
• Organisatiegraad
• Kwaliteitseisen

Enkele criteria van een vrijwilligersorganisatie

Beroepskrachten en vrijwilligers

Vanzelfsprekend wordt een organisatie die volledig door vrijwilligers wordt gerund als vrijwilligersorganisatie getypeerd. Maar de inzet van betaalde krachten is op zich geen hard criterium.

De Gemeente Den Haag hanteert het volgende bij subsidiecriteria: stichting of vereniging waarvan de activiteiten voor minimaal 70% van het totaal aantal manuren worden uitgevoerd door vrijwilligers.

Cultuurschakel hanteert het volgende:

De verhouding tussen beroepskrachten en vrijwilligers kan variëren van geen tot 50% betaalde krachten.

Winst

Ook als uw organisatie winst maakt, kan het een vrijwilligersorganisatie zijn. Denk bijvoorbeeld aan het inzetten van de winst voor een goed doel.

Vermogen

Bij een vrijwilligersorganisatie mag de eigenvermogensvorming niet meer dan 10% van de omzet bedragen. Vooral bij de aanvraag van fondsen en subsidies is dit van belang.

Algemeen nut vs. particulier belang

De verhouding tussen het algemeen nut en het particulier belang is ook van belang. Sinds 2010 maken bijvoorbeeld de fiscale wetgeving en de Belastingdienst onderscheid tussen Algemeen Nut Beogende Instellingen (ANBI) en Sociaal Belang Behartigende Instellingen (SBBI). Onder de ANBI’s vallen alle kerkelijke, charitatieve, culturele en wetenschappelijke instellingen die voor meer dan 90% het algemeen belang dienen. Andere organisaties, zoals hobbyclubs, vallen onder de SBBI-status, waardoor ze geen successierechten hoeven te betalen over schenkingen.

Werkgebied

Ook het werkgebied bepaalt of er sprake is van een vrijwilligersorganisatie. Dit criterium is vooral van belang bij de aanvraag van subsidies of fondsen.

Rechtsvorm

Ook de rechtsvorm van een organisatie is van belang. Zo komt een organisatie met beperkte rechtsbevoegdheid alleen in aanmerking voor waarderingssubsidies, niet voor instellingssubsidies (structurele subsidies) en projectsubsidies.

Verantwoording

Een vrijwilligersorganisatie moet ook in staat zijn verantwoording af te leggen over de uitgevoerde activiteiten en de besteding van verkregen middelen.