23 kerkelijk leiders, vrijwilligers en sleutelfiguren van internationale en migrantenkerken en maatschappelijke organisaties namen deel aan deze eerste digitale Maatschappelijke Kerkbijeenkomst op donderdagavond 25 juni. PEP organiseert samen met Stichting Mara en Stek vier keer per jaar een bijeenkomst voor het netwerk van internationale en migrantenkerken (HUB: Geloof in Den Haag) over een maatschappelijk thema. Vanwege de coronamaatregelen kon deze bijeenkomst niet fysiek plaatsvinden bij PEP, en kwamen de deelnemers samen via het digitale platform Zoom. De gebruikelijke gezamenlijke maaltijd werd vervangen door een lekkere traktatie via de post.

Nathaly Mercera was de vertrouwde gespreksleider. Zij gaf een introductie op het thema: ‘Mentaal fit tijdens Corona’. De gevolgen van de uitbraak van het coronavirus en de maatregelen die daarop volgden raakt iedereen. Mensen hebben te maken met zorgen, onzekerheid en stress over hun gezondheid of die van hun naasten, verlies van werk en het wegvallen van inkomsten of het gemis van familie ver weg, van vrienden, de gemeenschap. Hoe ga je om met gevoelens van angst, somberheid, slapeloosheid of andere mentale klachten? Hoe kunnen kerkelijk leiders hierbij ondersteunen? Het is belangrijk om deze vragen en mogelijke oplossingen met elkaar te delen.

Spreker Gladys Brinckman-Reigina, Antilliaanse christelijke psycholoog, pedagoog en gezinstherapeut gaf een presentatie over: Psychische klachten & Corona – Psychische gezondheid – Wat te doen? Ze liet posters zien van de WHO over ‘Corona Coping with Stress’. Geen van de deelnemers kende deze. De communicatie vanuit de Nederlandse overheid was vooral gericht op ‘handen wassen’ en ‘1,5 meter afstand houden’ e.d. en veel minder op wat de crisis met ons doet op psychisch niveau. De WHO is zich bewust dat niet alleen de fysieke maar ook de psychische gezondheid aandacht moet krijgen. Ze geeft tips om gezond te blijven eten, een dagschema aan te houden, niet teveel tijd te besteden aan (sociale) media, extra attentie aan de kinderen te geven en contact met familie en vrienden te onderhouden.

Wij zijn sociale wezens en kunnen niet goed tegen isolatie. We ervaren angst over werk en inkomen, kwetsbare ouders, misschien wel in het buitenland. We hebben zorgen over de veiligheid van kinderen op school, over de ondersteuning bij thuisonderwijs. Er is onduidelijkheid over de vele maatregelen. Sommigen hebben te maken met operaties die niet doorgaan. We missen de kerk en onze gemeenschappen. En er zijn geloofsvragen. Hoe zit het met mijn geloof, is dat wel sterk genoeg als ik me zorgen blijf maken. Is de crisis een straf van God, een teken van de eindtijd? Ons lichaam ervaart al deze vragen als stress.

De spreker merkte op dat psychische klachten een taboe zijn, dat er veel onwetendheid en onbegrip zijn. Maar zij gaf aan dat ze een normale reactie zijn op een abnormale situatie (van de Coronacrisis). De kunst is hoe ga je er mee om. Binnen geloofsgemeenschappen bestaat een dilemma: mentale problemen mogen er niet zijn, want die zeggen iets negatiefs over je geloof. Men heeft te maken met gevoelens van schaamte, schuld, vooroordelen en verwachtingen. Maar de Bijbel is vol met teksten over wie we zijn, over onze emoties en over hoe de mens omgaat met moeilijke situaties.

Voor Gladys Brinckman-Reigina is de belangrijkste vraag aan de deelnemers: Hoe denken we dat psychische klachten opgelost dienen te worden? Alleen met geloof, alleen met professionele hulp of een combinatie van deze twee? Om iemand te kunnen helpen moet je je bewust zijn van je eigen visie op psychische klachten. Het is belangrijk om de problemen bespreekbaar te maken. Wijs de weg naar hulp en loop mee, verdwijn niet uit beeld. Je kunt iemand ondersteunen met:

– Emotionele steun (empathie tonen, zie: https://www.youtube.com/watch?v=1Evwgu369Jw) laten voelen dat iemand geliefd/gewaardeerd wordt, voor iedereen een contactpersoon in de kerk die kaartjes, bloemen of andere bemoediging stuurt).
– Instrumentele steun (praktische hulp, zoals boodschappen doen of verzorgen online huiswerkbegeleiding, werkruimte in de kerk aanbieden).
– Informatieve steun (lijstjes met hulpaanbieders bijhouden, o.a. voor zelfmoord preventie 0900-0113 of www.113.nl).
– Spirituele steun (bijstaan in het vormen van een godsbeeld en levenszin, inspirerende preken, gebedsgroepen).

Verwijs door als dat nodig is. Als kerk hoef je niet alles alleen op te lossen. Werk samen met professionals en organisaties die hulp kunnen bieden. Voor vragen kunnen de deelnemers contact opnemen met Gladys Brinckman-Reigina via: gladys@unibonz.org, 06-44664062 of https://www.facebook.com/Unibonz/ Insta: Gladys4Unibonz

Aan Senait Tekie was gevraagd om een reactie te geven op de presentatie en het thema ‘Mentaal fit tijdens Corona’ vanuit haar ervaringen als sleutelfiguur. Zij is vanuit de GGD en Pharos sleutelfiguur voor de Ethiopische en Eritrese gemeenschappen. Zij zag en hoorde de afgelopen tijd een toename van problemen. Vrouwen en kinderen die te maken hebben met huiselijk geweld, ongewenste zwangerschappen omdat men niet naar de dokter of apotheek durfde voor anticonceptiemiddelen. Velen hebben te maken met depressieve en geestelijke problemen. Hoe kunnen we daar gezamenlijk wat aan doen?

Meerdere deelnemers benadrukten het belang van vertrouwde sleutelfiguren waar mensen met psychische gezondheidsproblemen terecht kunnen. Sleutelfiguren, vrouwen- en vrijwilligersorganisaties komen makkelijker bij mensen binnen voor een luisterend oor en hulp. Gladys Brinckman-Reigina vond het moedig dat mensen aan de bel durfden te trekken. Ze adviseerde om dichtbij hen te blijven, ze te begeleiden naar de juiste zorg en na de doorverwijzing niet te verdwijnen, maar erbij te blijven. Ook preventief kan er van alles gedaan worden. Bijvoorbeeld door een conference call te doen, om zo mee te kunnen praten in het gesprek met een hulpverleningsinstantie. Op www.pharos.nl staan meer tips, ook in verschillende talen. Mooi Welzijn kent het project #Taboe, waar vrijwilligers van verschillende nationaliteiten zijn opgeleid om met families (online) te praten over taboeonderwerpen. De deelnemers achtten samenwerking tussen hulpinstanties, sleutelfiguren en levensbeschouwelijke organisaties hard nodig, maar wel op basis van gelijkwaardigheid tussen de partijen.

Een dag voor de Maatschappelijke Kerkbijeenkomst werden er versoepelingen aangekondigd t.a.v. de coronamaatregelen. Fase 2, na de lockdown werd genoemd. Voor een aantal deelnemers reden om vooruit te kijken, om de mentale gezondheid te versterken. Elkaar ontmoeten mag weer, sporten, meer naar buiten. Alles wel op 1,5 meter van elkaar. Anderen merkten dat het in hun gemeenschappen nog niet zo snel gaat. Mensen zijn bang om weer hun huis uit te gaan. ‘Huidhonger’, het gebrek aan fysiek contact, een knuffel of omhelzing heeft mensen depressief gemaakt. Opgeroepen werd dat men wel gebruik moet maken van de huisarts e.d. De zorg staat klaar om iedereen veilig te helpen. Vanwege het niet of onvoldoende machtig zijn van de Nederlandse taal ontstaat er verwarring bij mensen, zij varen op informatie van media uit land van herkomst, terwijl die niet passend is voor de Nederlandse situatie. Het is belangrijk dat de juiste, actuele informatie wordt gedeeld.
Gladys Brinckman-Reigina adviseerde om jongeren te koppelen aan een oudere die terughoudend of bang is en te praten over het verleden (oorlog, vluchtverhaal) om te ontdekken hoe de persoon, familie of traditie daar toen mee omging, en of hij of zij daar in deze situatie ook iets mee kan. Vobis kent een coronacirkel, waar ruim 100 ouderen worden gebeld door 25 vrijwilligers. Ook op de hindoestaanse radio is er aandacht voor deze groep. De deelnemers vinden dat een mooi en inspirerend initiatief.

Nathaly Mercera bedankt mede namens Isolde Verburgt (PEP) en Andrea van Dijk (St. Mara / HUB: Geloof in Den Haag) de sprekers en alle deelnemers. Tot slot worden er suggesties gevraagd voor een thema voor de volgende bijeenkomst en een feedback via de chat. Nieuwe onderwerpen voor de Maatschappelijke Kerkbijeenkomst in het najaar 2020: – Donorwet – Huiselijk geweld