Psychische problematiek raakt niet alleen de persoon zelf, maar ook naasten. Voortdurende zorg, onvoorspelbaarheid, veranderende relaties, onbegrip van de omgeving maar ook de onmacht en het verdriet kosten veel tijd en energie. Dit kan leiden tot lichamelijke en psychische klachten, maar ook gevoelens van eenzaamheid. Hoe houd je de balans?
Samen met Kompassie organiseerde PEP Den Haag op maandag 9 november een online bijeenkomst in het kader van de Week van de Mantelzorg met als thema Mantelzorg en GGZ. De bijeenkomst stond in het teken van herkenning, erkenning en de balans tussen zorg voor een naaste en de eigen wensen en behoeften. Je bent niet alleen.
Ervaringsdeskundig in mantelzorg en GGZ
Na een welkomstwoord van Fenna Noordermeer volgde een kort filmpje van Kompassie, waarin Esther van der Meer Inez Blankestijn interviewt over haar werk als familiecoach. Vanuit haar eigen ervaring met een moeder die een (niet-gediagnosticeerde) persoonlijkheidsstoornis heeft, biedt zij een luisterend oor aan mantelzorgers. De ervaring maakt de verbinding. Ook als de ervaringen verschillen, de thema’s en gevoelens zijn hetzelfde: zorgen, onmacht, verdriet, onvoorspelbaarheid enzovoort.
De deelnemers konden via de chat vragen stellen aan Inez. Ze gaf aan dat de familiecoachtraining je bewust maakt van het feit dat er verschillende soorten mantelzorgers zijn. Sommigen doen het vrijwillig, anderen vanuit de nauwe familierelatie. Je hebt dan geen keus. In haar geval drukte het een stempel op haar leven. Dat is geen kwestie van schuld. Je moet het onder ogen gaan zien en je eigen keuzes daarin maken. Zelf had ze het zich liever eerder gerealiseerd.
Familiecoaches mantelzorg en GGZ
Dit legde een mooie verbinding naar het thema. De familiecoaches van Kompassie kunnen een rol spelen in het herkennen van wat er aan de hand is en welke invloed dat heeft op de mantelzorger. Esther beantwoordde samen met Merel van Aardenne diverse vragen over het werk van de familiecoaches. Ze doen hun werk op locatie en de duur van de begeleiding is heel verschillend. Er worden familieavonden georganiseerd, waarop kennis wordt gedeeld. Dit is nu beperkt toegankelijk, maar gelukkig inmiddels ook digitaal te volgen.
Levend verlies bij de zorg voor een naaste
Jopke Kruyt hield vervolgens een informatieve presentatie over het onderwerp Levend verlies. Mantelzorgers hebben hun gedachten en dromen over de toekomst van zichzelf en van hun dierbaren, maar ervaren gaandeweg dat die dromen nooit zullen uitkomen. Dit verlies heeft invloed op het hele systeem en blijft vaak verborgen: mantelzorgers herkennen het zelf niet, hun omgeving en de maatschappij evenmin. Toch kan het alle facetten van je leven beïnvloeden.
Verlies is de achterkant van liefde, van hechting en verbondenheid.
Dit maakt het ingrijpend om dit verlies te ervaren. Het is daarom belangrijk dit verlies te herkennen en vervolgens te erkennen. Shakespeare zei het al: “Verdriet dat niet spreekt, knaagt aan het hart tot het breekt.“
Levend verlies houdt in dat de persoon met wie dit verlies samenhangt nog leeft, het is iets blijvends, waardoor het ook chronische rouw met zich meebrengt. Als je dit verlies gaat herkennen kun je het ook delen en kan dit weer herkenning en begrip oproepen bij de omgeving. Het erkennen begint bij de mantelzorger, is nodig bij de omgeving en in de hele maatschappij. Ook werkgevers zouden meer oog moeten hebben voor de impact die het zorgen heeft op de mantelzorger. Hier valt nog veel winst te behalen.
Veerkracht
Om een goede balans te vinden in het mantelzorgen is het nodig je grenzen aan te geven. Kleine aanpassingen kunnen al veel lucht geven.
Jopke introduceert het ‘melkkrukje’ van de veerkracht: hoeveel veerkracht je hebt, hangt af van drie factoren: de support (bv. wat weet je van de aandoening), de coping (hoe ga je ermee om) en de impact (wat doet het met je).
Hulp vragen doe je pas als je merkt dat je dat nodig hebt. (H)erkenning van eigen verlies opent de mogelijkheid hiertoe. Het kan de draagkracht bij mantelzorgers versterken. Wat mooi dat daar in de week van de mantelzorg aandacht voor is!
Anneke van Toor, familiecoach bij Kompassie
Een afspraak maken voor een persoonlijk gesprek met één van onze coaches, maandelijks de nieuwsbrief Mantelzorg GGZ & verslaving ontvangen, of een andere vraag?
Bel naar Kompassie op 070 427 32 40 en vraag naar Merel van Aardenne of Esther van der Meer. Of stuur een mail naar mantelzorg@kompassie.nl